Hà Nội đang cùng với cả nước trong hành trình phát triển. Nhưng Hà Nội trong hành trình phát triển ấy lại mang một trách nhiệm “kép” đối với cả nước là dù phát triển thế nào thì Hà Nội vẫn phải giữ được bản sắc của mình để xứng đáng là trái tim của cả nước, là nơi hội tụ những tinh hoa của sông núi ngàn năm. Nói như vậy để cho thấy dù nhà cao cửa rộng đến như thế nào, dù phương tiện cuộc sống có hiện đại tới đâu thì Hà Nội vẫn phải là một Hà Nội mang những sắc thái riêng, bản sắc riêng mà chỉ Hà Nội mới có. Để mỗi khi đến với Hà Nội và tạm biệt Hà Nội, người ta vẫn nhớ về một Hà Nội của cây xanh, của hồn vía ngàn năm, của những nét thanh lịch trang trọng và trí tuệ của đất và người Thăng Long Hà Nội.
Hài hòa về mặt kiến trúc với một văn minh đô thị hợp lý đan xen giữa hôm qua và hôm nay, một môi trường xanh thân thiện với con người, những nụ cười mến khách và tư duy văn hóa trong sự phát triển chính là những yếu tố làm nên bản sắc Hà Nội trong sự phát triển hôm nay.
Một góc Hồ Gươm - Hà Nội (Ảnh: Internet)
Sự trăn trở để gìn giữ bản sắc Hà Nội trong sự phát triển không những là mối quan tâm của lãnh đạo Thủ đô mà còn của đông đảo các nhà khoa học, giới trí thức và những người luôn quan tâm tới sự phát triển của Hà Nội trong những năm tới nhất là từ khi Hà Nội mở rộng địa giới hành chính để có một Hà Nội rộng lớn hơn, một Thủ đô đủ rộng cho những ý tưởng phát triển. Trách nhiệm “kép” này đã trở thành một vấn đề nóng trong các cuộc hội thảo bàn về tầm vóc của Hà Nội hôm nay và mai sau.
Một nhà báo quốc tế đã từng nhận xét: Theo đà phát triển của một thế giới phẳng năng động, Hà Nội cần phải giữ lại được và phát huy được những nét tinh tế riêng có… Làm được điều ấy thì Hà Nội mới có thể tránh được một thảm họa photo coppy nhang nhác giống nhau từ phong cách kiến trúc tới sinh hoạt của người dân đô thị giống như ở một vài thành phố Châu Á đã mắc phải…
Người dân Hà Nội vẫn còn nhớ vụ tòa nhà hàm cá mập đã từng xuất hiện ngay bên cạnh Hồ Gươm và tòa nhà này đã từng bị lên án là phá vỡ cảnh quan vốn có của nơi được coi là gìn giữ những đường nét còn lại của Hà Nội Thăng Long xưa. Toà nhà lúc đầu được khoác tấm áo choàng màu đen bên Hồ Gươm mang tên DAEWOO. Khôi hài hơn là bên tường, họ gắn mấy con rùa đang bò ngược lên trời! Toà nhà này, dân Hà Nội đặt tên là Hàm Cá Mập. Công trình này là sự “kết hợp sai giấy phép (Nhà xe điện cũ) và không giấy phép (Bách hóa Bờ Hồ). Thủ tướng Chính phủ “Yêu cầu UBND Thành phố Hà Nội xử lý nghiêm khắc đối với chủ đầu tư công trình này, thiết lập lại kỷ cương quản lý xây dựng thành phố, buộc chủ đầu tư phải sửa kiến trúc công trình (về hình khối và chiều cao cho phù hợp với cảnh quan chung). Xử lý hành chính hoặc truy tố trước pháp luật nếu thấy cần thiết để đề cao kỷ cương trật tự”. Thế rồi hai năm sau, nó vẫn ngang nhiên nhe răng nằm đó không hề hấn gì! Thế rồi ông Kiến trúc sư trưởng thành phố lại dẫn ra: “… có ý kiến cảnh báo không khéo sửa “Cá Mập” thành “Cá Sấu”, cái mặt đã méo thì sẽ khó mà sửa thành tròn được... Như vậy, chắc cứ để tòa nhà Hàm Cá Mập tồn tại rồi nay mai sẽ trở thành kỳ quan hay kỳ cục thế giới đây? Cuộc “cắt gọt” đáng nhớ ấy đã làm tốn không ít giấy bút của những người làm báo! Đây là một bài học đáng nhớ trong lời giải bài toán đô thị có gắn với việc gìn giữ bản sắc và hình ảnh Hà Nội.
Hà Nội là trái tim của cả nước nên Hà Nội luôn phải tiên phong đi đầu trong mọi lĩnh vực kinh tế văn hóa xã hội để trở thành tấm gương soi chiếu của cả nước, soi chiếu cho bạn bè quốc tế rõ hơn hình ảnh của một Việt Nam phát triển. Hạn chế ngập lụt khi trời mưa, giải tỏa tắc đường giờ tan tầm, nâng cao chất lượng sống của người dân, các thủ tục hành chính cùng với một tư duy kẻ một đường thẳng nhanh nhất từ quyết sách tới hành động… cũng chính là thể hiện bản sắc của một Thủ đô trong thời kỳ phát triển mới. Biết giữ lại và bảo tồn những giá trị ngàn năm, biết phát huy và tận dụng những cơ hội mới để đưa Hà Nội phát triển và đi đầu trong cả nước về một mô hình phát triển hài hòa giữa kinh tế và văn hóa, giữa xưa và nay cũng chính là góp phần gìn giữ thương hiệu văn hóa của một vùng đất, của chốn kinh kỳ mà hơn ngàn năm qua cả dân tộc Việt Nam và bè bạn trên thế giới yêu mến và trân trọng.
Chính vì vậy, để làm được điều ấy cần phải bắt đầu ngay từ tư duy, từ những ý tưởng để khi đưa những ý tưởng ấy ra thực tiễn hành động tạo nên được sự đồng thuận cao nhất… của trí tuệ và trái tim!
Làm được công việc giữ gìn bản sắc Hà Nội trong sự phát triển chính là thể hiện trách nhiệm không những đối với thực tại của Thủ đô mà còn đối với cả thế hệ tương lai…
Trách nhiệm ấy không của riêng ai.
Nhà báo ĐOÀN MẠNH PHƯƠNG
Phó Viện trưởng Viện Chính sách, Pháp luật và Quản lý
Tổng biên tập Tạp chí Việt Nam Hội nhập
