Một số ý kiến về xây dựng chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên

MỘT SỐ KIẾN NGHỊ

Sau hơn 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới, đất nước đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, phát triển mạnh mẽ, toàn diện. Đó là kết tinh sức sáng tạo của Đảng và nhân dân; khẳng định sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Tuy nhiên, trong những năm qua, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng còn một số hạn chế, nhất là tình trạng một bộ phận cán bộ, đảng viên phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”... gây ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín, danh dự của Đảng.

Trong những năm tới, tình hình thế giới tiếp tục có những diễn biến rất nhanh, phức tạp, khó dự báo. Sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta vẫn đứng trước nhiều khó khăn, thách thức. Bốn nguy cơ mà Đảng đã chỉ ra vẫn còn tồn tại, có mặt gay gắt hơn, đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ, giải pháp phải coi trọng và đẩy mạnh hơn nữa công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nhất là xây dựng Đảng về đạo đức: “Xây dựng các chuẩn mực đạo đức làm cơ sở cho cán bộ, đảng viên tự điều chỉnh hành vi ứng xử trong công việc hằng ngày. Đẩy mạnh giáo dục đạo đức cách mạng, làm cho mỗi cán bộ, đảng viên thấy rõ bổn phận và trách nhiệm của mình, luôn vững vàng trước khó khăn, thách thức và không bị cám dỗ bởi vật chất, tiền tài, danh vọng. Nâng cao ý thức tu dưỡng, rèn luyện và thực hành đạo đức cách mạng”⁽⁷⁾.

Quán triệt tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII, Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương nhấn mạnh: “Nghiên cứu, bổ sung hoàn thiện chuẩn mực đạo đức cách mạng của đảng viên, đạo đức công vụ, chuẩn mực, giá trị con người Việt Nam phù hợp với truyền thống văn hoá tốt đẹp của dân tộc làm cơ sở cho cán bộ, đảng viên, đội ngũ công chức, viên chức rèn luyện, nâng cao bản lĩnh chính trị, ý thức sâu sắc hơn trách nhiệm của mình trước Đảng và nhân dân”. Để góp phần bổ sung, hoàn thiện chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới, xin trao đổi một số ý kiến sau:

Một là, cả trên phương diện lý luận và thực tiễn đều khẳng định sự cần thiết phải xây dựng và ban hành chuẩn mực chung về đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới, tạo cơ sở chung, thống nhất để các ban, bộ, ngành, địa phương vận dụng, cụ thể hóa trên cơ sở vừa bảo đảm được chuẩn mực chung, vừa phù hợp với đặc điểm, thực tiễn ngành nghề, chức năng, nhiệm vụ của địa phương, cơ quan, đơn vị.

Theo đó, nội dung chuẩn mực chung của đạo đức cách mạng phải bảo đảm tính khoa học, toàn diện, thể hiện được bản chất cách mạng. Trên nền tảng những chuẩn mực đạo đức cách mạng đã được khẳng định trong các giai đoạn trước, tiếp tục hoàn thiện, bổ sung những nội dung mới, , góp phần xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, nhất là đội ngũ cán bộ, đảng viên đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ của giai đoạn mới – giai đoạn phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Hai là, trong giai hiện nay, cán bộ, đảng viên trước hết phải tiêu biểu cho những giá trị chuẩn mực của con người Việt Nam thời kỳ đổi mới: Yêu nước, đoàn kết, tự cường, nghĩa tình, trung thực, trách nhiệm, kỷ cương, sáng tạo⁽⁸⁾; đồng thời, phải tập trung tu dưỡng, phấn đấu, rèn luyện theo những chuẩn mực đạo đức cách mạng gắn với các mối quan hệ cơ bản của cán bộ, đảng viên: 1) Tận trung với Đảng, 2) Tận hiếu với dân, 3) Tận tụy với việc, 4) Nhân nghĩa với người, 5) Cần, kiệm, liêm, chính, 6) Chí công, vô tư, 7) Giữ gìn danh dự, 8) Tự trọng, nêu gương, 9) Trí, dũng, kiên cường, 10) Tiên phong, kiên định.

Trong các chuẩn mực trên, từ chuẩn mực 1 đến chuẩn mực 4 đều xác định những chuẩn mực cốt yếu gắn với các mối quan hệ cơ bản của cán bộ, đảng viên. Hồ Chí Minh đã từng khẳng định: “Người cán bộ phải có đạo đức cách mạng... Đạo đức cách mạng có thể nói tóm tắt là: nhận rõ phải trái, giữ vững lập trường. Tận trung với nước. Tận hiếu với dân”⁽⁹⁾. Cùng với đó, sự nghiệp cách mạng của Đảng đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên phải “tận hiếu với dân”, xây dựng mối quan hệ gắn bó chặt chẽ giữa Đảng với dân, thực hiện phương châm "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng", "trọng dân, gần dân, tin dân, hiểu dân, học dân, dựa vào dân và có trách nhiệm với dân", "xứng đáng là người lãnh đạo, là người đày tớ thật trung thành của nhân dân" “tận tụy”, hết lòng, hết sức với công việc, với nhiệm vụ được giao; yêu thương con người, sống có tình, có nghĩa, đối xử với mọi người theo lẽ phải, phù hợp với đạo lý dân tộc.

Từ chuẩn mực 5 đến chuẩn mực 10 là các chuẩn mực trong mối quan hệ đối với “tự mình” của mỗi cán bộ, đảng viên. Tự mình “phải cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư”; phải giữ gìn “danh dự, tự trọng” vì đó là điều thiêng liêng, cao quý của mỗi cán bộ, đảng viên; phải “tiên phong, nêu gương” trong mọi việc, trước hết là trong thực hiện các chuẩn mực đạo đức cách mạng, quy định của Đảng về nêu gương, các giá trị chuẩn mực của con người Việt Nam thời kỳ đổi mới; không đi sau, không theo đuôi quần chúng. “Trí, dũng, kiên cường” tuy không phải là chuẩn mực mới, nhưng trong bối cảnh hiện nay, cần bổ sung thêm những nội dung mới, gắn với trí tuệ của thời đại, đặc biệt là tri thức khoa học - công nghệ hiện đại, có bản lĩnh “dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung”; kiên cường, kiên quyết trong cuộc đấu tranh phòng, chống kẻ thù của cách mạng, cả “kẻ địch bên ngoài” và “kẻ địch bên trong”, nhất là chủ nghĩa cá nhân; có khả năng giữ vững ý chí, tinh thần, không dao động, không khuất phục trước khó khăn, thách thức, nguy hiểm. “Kiên định” là chuẩn mực đòi hỏi cán bộ, đảng viên phải chú trọng trong mọi giai đoạn cách mạng, nhất là trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa hiện nay. Dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, người cán bộ, đảng viên cũng phải kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đường lối đổi mới của Đảng; kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa....

Việc phân định chuẩn mực đạo đức cách mạng theo các mối quan hệ của cán bộ, đảng viên chỉ mang tính tương đối, bởi vì các chuẩn mực này cũng như các mối quan hệ của cán bộ, đảng viên có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, tác động qua lại lẫn nhau, trong đó, “tận trung với Đảng, tận hiếu với dân” là cơ bản, cốt lõi, phản ánh sâu sắc nhất bản chất cách mạng, là cơ sở chủ yếu hình thành nên các chuẩn mực đạo đức cách mạng khác. 

Ba là, để chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới trở thành thực tiễn sinh động, cần phải chú trọng quán triệt các nguyên tắc xây dựng đạo đức cách mạng, đặc biệt là: Nói đi đôi với làm; “xây” đi đôi với “chống”; “tự soi, tự sửa”; tu dưỡng, học tập suốt đời;...

Về cơ bản, các chuẩn mực, nguyên tắc xây dựng đạo đức cách mạng nêu trên đã được Hồ Chí Minh và Đảng ta khẳng định trong nhiều văn bản, tài liệu khác nhau, đã được kiểm chứng qua thực tiễn cách mạng, có thể đáp ứng được yêu cầu của cách mạng nước ta trong giai đoạn mới. Để triển khai thực hiện, văn bản hướng dẫn cần phải xác định tiêu chí cụ thể đối với từng chuẩn mực, chú trọng bổ sung nội dung mới./.

PGS. TS. NGUYỄN ĐỨC LUẬN
Ban Tuyên giáo Trung ương