Tập trung xây dựng Đảng về đạo đức hiện nay

Ảnh minh họa

Theo quan điểm của các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác –Lênin, chủ tịch Hồ Chí Minh  xây dựng Đảng gồm ba mặt: xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Ba mặt này quan hệ mật thiết với nhau, trong đó xây dựng Đảng về chính trị có ý nghĩa quan trọng hàng đầu. Từ Đại hội XII (năm 2016) trở về trước, Đảng ta luôn kiên trì quan điểm này, đồng thời quan tâm đến xây dựng Đảng về đạo đức, coi trọng đề ra các chủ trương, quan điểm và giải pháp giáo dục, rèn luyện nâng cao đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên. Đến Đại hội XII Đảng ta chính thức bổ sung vào Văn kiện Đảng xây dựng Đảng về đạo đức với tư cách là một mặt của công tác xây dựng Đảng. Như vậy, đến Đại hội XII theo quan điểm của Đảng ta, xây dựng Đảng gồm bốn mặt: xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức và tổ chức. Đến Đại hội XIII Đảng bổ sung một mặt nữa của xây dựng Đảng là xây dựng Đảng về cán bộ. Hiện nay, theo quan điểm của Đảng ta, xây dựng Đảng gồm năm mặt: xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Năm mặt này, quan hệ mật thiết với nhau, trong đó xây dựng Đảng về chính trị có ý nghĩa quan trọng hàng đầu. Đây là sự vận dụng sáng tạo, bổ sung và phát triển có giá trị của Đảng ta vào Học thuyết Mác- Lênin về Đảng Cộng sản trong thời kỳ Đảng lãnh đạo xây dựng nền kinh tế thịu trường định hướng xã hội chủ nghĩa, mở cửa, hội nhập quốc tế ở nước ta hiện nay; đặc biệt là sự bổ sung xây dựng Đảng về đạo đức với tư cách là một mặt rất quan trọng của xây dựng Đảng. Đây là vấn đề rất cần được tập trung thực hiện đạt kết quả theo chủ trương, quan điểm của Đảng Đại hội XIII của Đảng: “Tập trung xây dựng Đảng về đạo đức”[1]. Kết luận số 21-KL/TW ngày 25 tháng 10 năm 2021, Kết luận Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm ninh cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” tiếp tục nhấn mạnh: “Chú xây dựng Đảng về đạo đức…”[2].

Làm rõ những cơ sở lý luận và thực tiễn của xây dựng Đảng về đạo đức, đề xuất giải pháp tập trung xây dựng Đảng về đạo đức đạt hiệu là một trong những vấn đề trọng yếu của của công tác xây dựng Đảng hiện nay.

1. Cơ sở lý luận của xây dựng Đảng về đạo đức

Cơ sở lý luận của xây dựng Đảng về đạo đức là luận điểm nổi tiếng của V.I. Lênin: “Chúng ta tin tưởng ở đảng, chúng ta nhìn thấy ở đó, trí tuệ danh dự và lương tâm của thời đại chúng ta”[3]. Đây là biểu hiện tập trung vào rõ nhất đạo đức của Đảng Cộng sản, gồm đạo đức của Đảng và đạo đức của cán bộ, đảng viên. Vận dụng sáng tạo và phát triển Học thuyết Mác- Lênin về Đảng Cộng sản phù hợp với nước ta và Đảng ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh đưa ra luận điểm có giá trị về đạo đức của Đảng. Người viết: “Đảng ta là đạo đức là văn minh”[4]. Trong suốt quá trình lãnh đạo, giáo dục, rèn luyện Đảng ta Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng giáo dục, rèn luyện, nâng cao đạo đức của Đảng và đạo đức của cán bộ, đảng viên. Đó là đạo đức cách mạng. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, đạo đức cách mạng được thể hiện ở: trung với nước, hiếu với dân; thương yêu con người; cần kiệm liêm chính, chí công vô tư; tinh thần quốc tế trong sáng. Đảng Cộng sản Việt nam và đội ngũ đảng viên của Đảng là tiêu biểu của đạo đức cách mạng.

2. Khái niệm, nội dung và phương thức xây dựng Đảng về đạo đức

* Khái niệm xây dựng Đảng về đạo đức

Xây dựng Đảng về đạo đức là một trong năm mặt xây dựng Đảng, đó là toàn bộ hoạt động của Đảng, các cấp ủy, tổ chức đảng và đội ngũ đảng viên với sự tham gia của các tổ chức trong hệ thống chính trị, các tổ chức xã hội và nhân dân trong xây dựng, ban hành và thực hiện các nghị quyết, quyết định của Đảng về nâng cao đạo đức cách mạng của Đảng; đội ngũ đảng viên, trước hết là các cấp ủy, cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành, cơ quan, đơn vị là những tấm gương mẫu mực về đạo đức, lối sống để nhân dân noi theo; Đảng là đạo đức, là văn minh; lãnh đạo nhân dân từng bước thực hiện thắng lợi mục tiêu chính trị cao cả nhất của Đảng và nhân dân là dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng và văn minh, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và  bảo vệ vững chắc Tổ quốc.

Chủ thể xây dựng Đảng về đạo đức, gồm: Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, ban Bí thư, cấp ủy, ban thường vụ cấp ủy, các tổ chức đảng và đội ngũ đảng viên. Các tổ chức này và đội ngũ đảng viên đồng thời là đối tượng của công tác xây dựng Đảng về đạo đức.

Lực lượng tham gia xây dựng Đảng về đạo đức gồm: Nhà nước, chính quyền các cấp, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội và nhân dân.

* Nội dung xây dựng Đảng về đạo đức

Xây dựng đạo đức của Đảng:  Một là, Đảng xây dựng Cương lĩnh chính trị, đường lối, các nghị quyết, quyết định của Đảng đúng đắn, lãnh đạo tổ chức thực hiện thắng lợi, từng bước đưa đất nước phát triển vững chắc, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ vững chắc tài sản, tính mạng của mọi người dân và Tổ quốc. Hai là, Đảng lãnh đạo xây dựng hệ thống tổ chức bộ máy của Đảng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả vì lợi ích của đất nước và nhân dân. Bốn là, xây dựng toàn Đảng là một tổ chức mẫu mực về đạo đức, tiêu biểu về văn hóa, trí tuệ của đất nước, dân tộc. Năm là, Đảng, các tổ chức đảng và đội ngũ đảng viên thực hiện nghiêm các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, coi trọng thực hiện tốt nguyên tắc Đảng gắn bó mật thiết với nhân dân. 

Xây dựng đạo đức của đảng viên: Một là, giáo dục, rèn luyện, nâng cao sự trung thành của đảng viên với nền tảng tư tưởng, mục tiêu lý tưởng của Đảng, với đất nước dân tộc. Hai là, giáo dục, rèn luyện nâng cao đạo đức cách mạng của đảng viên, từng đảng viên mẫu mực về đạo đức, lối sống, gần dân, tôn trọng nhân dân, là công bộc, người phục vụ, người “đày tớ” thật trung thành của nhân dân. Ba là, đảng viên tích cực học tập nâng cao trình đội mọi mặt đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ của đảng viên.  Bốn là, cán bộ, đảng viên thường xuyên rèn luyện phong cách, lề lối làm việc khoa học, nâng cao ý thức tổ chức, kỷ luật; chấp hành nghiêm chỉnh đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, quy chế, quy định của cơ quan, đơn vị, kỷ luật của các tổ chức chính trị - xã hội đảng viên tham gia và quy định của nơi đảng viên cư trú. Năm là, nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng, đấu tranh kiên quyết, không khoan nhượng, hiệu quả với những tư tưởng, quan điểm sai trái, phản động; tích cực bảo vệ Đảng, Nhà nước, chế độ.            

* Phương thức xây dựng Đảng về đạo đức    

Một là, xây dựng Đảng về đạo đức bằng các nghị quyết, quyết định của Đảng về xây dựng đạo đức của Đảng; giáo dục, rèn luyện, nâng cao đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên. Hai là, bằng công tác tuyền truyền đạo đức cách mạng trong các tổ chức của hệ thống chính trị và trong xã hội. Ba là, bằng các hoạt động nâng cao chất lượng các nghị quyết, quyết định của Đảng, bảo đảm cho các nghị quyết, quyết định đó dung đắn, khả thi, vì đất nước, vì nhân dân và tổ chức thực hiện thắng lợi. Bốn là, bằng các hoạt động ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên. Năm là, bằng công tác kiểm tra, giám sát các tổ chức đảng và đảng viên về rèn luyện nâng cao đạo đức cách mạng và ngăn chặn những suy thoái về đạo đức lối sống trong tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên; lãnh đạo các cơ quan chức năng, thẩm tra, xác minh, xử lý kịp thời nghiêm minh theo pháp luật những cán bộ, đảng viên suy thoái nghiêm trọng về đạo đức, lối sống gây hậu quả lớn. Sáu là, thông qua việc phát huy mạnh mẽ vai trò của việc tự học tập, tự rèn luyện nâng cao đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên; vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân tham gia xây dựng Đảng về đạo đức, nhất là giám sát việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên theo Quyết định số 124-QĐ/TW, ngày 02-02-2018 của Bộ Chính trị “về giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên. Bảy là, thông qua xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức, cán bộ.

3. Thực trạng xây dựng Đảng về đạo đức

* Ưu điểm

Báo cáo tổng kết một số vấn đề lý luận - thực tiễn qua 30 năm đổi mới (1986-2016) chỉ rõ: Đảng ta “thường xuyên nâng cao năng lực hoạch định đường lối chính sách của Đảng”[5]. Nhờ đó, Đảng đã đề ra đường lối, chính sách đúng đắn phù hợp quy luật khách quan của sự vận động, phát triển của xã hội; phù hợp với điều kiện cụ thể của nước ta, với nguyện vọng lợi ích chính đáng, hợp pháp của nhân dân, vì nước, vì dân, tạo thuận lợi cho việc thực hiện thắng lợi. Đồng thời, Đảng đã lãnh đạo tổ chức thực hiện thắng lợi đường lối chính sách đó, tạo nên thành tựu to lớn có ý nghĩa sử của công cuộc đổi mới. Bên cạnh đó, Đảng luôn “nhấn mạnh yêu cầu xây dựng văn hóa, đạo đức trong Đảng”[6], đặc biệt coi trọng ngăn chặn đẩy lùi suy thoái về đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên đạt kết quả quan trọng, đáp ứng nguyện vọng và tạo niềm của nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng. 

Tại Đại hội XIII Đảng khẳng định: “Công tác xây dựng Đảng về đạo đức được Trung ương và các tổ chức đảng đề cao, nhận thức và hành động của cán bộ, đảng viên, nhất là đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý có chuyển biến tích cực”[7]. Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; Quy định số 55-QĐ/TW ngày 19/12/2016 của Bộ Chính trị về một số việc cần làm ngay để tăng cường vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên, kịp thời chấn chỉnh tác phong công tác. lối sống xã hoa, lãng phí gây phản cảm trong xã hội và gương mẫu thực hiện nếp sống văn minh, giản dị, tiết kiệm; Quy định số 08- QĐi/TW ngày 25/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương “về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên,…”; Quyết định số 124-QĐ/TW, ngày 02-02-2018 của Bộ Chính trị “về giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên”… được tổ chức thực hiện, đạt kết quả quan trọng.

Từ những ưu điểm, kết quả nêu trên Đảng khẳng định: “Công tác xây dựng Đảng về đạo đức đã góp phần đấu tranh ngăn chặn có hiệu quả tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý và người đứng đầu các tổ chức, cơ quan, đơn vị; xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, có trách nhiệm và động cơ đúng đắn, tiên phong, gương mẫu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao”[8].

* Hạn chế

“Việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa thường xuyên, một số suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; vẫn còn tình trạng nói không đi đôi với làm; không tuân thủ nguyên tắc của Đảng; quan liêu, tham nhũng, lãng phí, cá nhân  chủ nghĩa, cơ hội, thực dụng, bè phái, gây mất đoàn kết nội bộ; chưa nêu cao ý thức trách nhiệm trước tổ chức, cơ quan, đơn vị, địa phương và nhân dân…. Một số cán bộ vi phạm đến mức phải kỷ luật, xử lý hình sự, trong đó có cả Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương. Việc đấu tranh với các biểu hiện lệch lạc về đạo đức, lối sống chưa mạnh mẽ...”[9]. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ: “Giám sát của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân đối với việc tu đững, rèn luyện đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên ở một số nơi chưa thường xuyên, hiệu quả thấp”[10]. Kết luận số 21-KL/TW, Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII tiếp tục nhấn mạnh: “Hoạt động giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân đối với việc tu đưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên chưa hiệu quả”[11].

4. Giải pháp chủ yếu tập trung xây dựng Đảng vể đạo đức  

Một là, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên về chủ trương của Đảng “Tập trung xây dựng Đảng vể đạo đức”.

Đây là vấn đề rất cấp thiết quan hệ đến năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, đến uy tín, thanh danh, vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, đến thắng lợi của cách mạng trong thời kỳ đổi mới hiện nay. Đó là thời kỳ Đảng lãnh đạo xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tích cực, chủ động mở cửa, hội nhập quốc tế; cán bộ, đảng viên chịu sự tác động mạnh của những mặt trái của kinh tế thị trường, mở cửa và hội nhập, dễ suy thoái về đạo đức, lối sống. Trên thực tế đã có một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên suy thoái về đạo đức, lối sống bị xử lý theo kỷ luật đảng và pháp luật, gây bất bình trong nhân dân và dư luận. Đảng đang tập trung cao độ ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng này.

Hai là, kiên quyết, kiên trì thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, khóa XII  về xây dựng Đảng kết hợp với việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Tiếp tục quán triệt và kiên trì thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”; Nghị quyết Trung ươn 4 khóa XII “về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" trong nội bộ”; gắn với đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh bằng các giải pháp kiên quyết, mạnh mẽ, đồng bộ; tăng cường kiểm tra, giám sát; xử lý kịp thời, nghiêm minh những cán bộ, đảng viên suy thoái để ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Coi trọng kết hợp với việc quán triệt, thực hiện hiệu quả Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị “về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII "Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh". Trong đó, cần quán triệt và thực hiện hiệu quả  và nhiệm vụ, giải pháp của Kết luận số 21-KL/TW, Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về vấn đè này: “Tiến hành đồng thời việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Xác định đây là nhiệm vụ thường xuyên của mỗi cấp ủy, tổ chức đảng, của hệ thống chính trị và mỗi xán bộ, đảng viên; học tập và “làm theo” Bác bằng những hành động cụ thể, hằng ngày, bằng sự nêu gương của cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên, tạo sự lan tỏa tích cực trong Đảng và toàn xã hội”[12]    

Ba là, triển khai mạnh mẽ, hiệu quả việc nghiên cứu bổ sung, hoàn thiện các chuẩn mực đạo đức cách mạng phù hợp với điều kiện mới và truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc.

Thực hiện có chất lượng, hiệu quả công việc nêu trên làm cơ sở cho cán bộ, đảng viên tự giác tu dưỡng, rèn luyện, tự điều chỉnh hành vi ứng xử trong công việc hằng ngày và nâng cao đạo đức cách mạng.

Ba là, tập trung đổi mới, nâng cao chất lượng việc giáo dục đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên; phát huy mạnh mẽ vai trò của việc tự học tập, tự rèn luyện nâng cao đạo đức cách mạng của từng cán bộ, đảng viên; cấp ủy các cấp coi trọng tạo thuận lợi và tăng cường kiểm, tra, giám sát việc tự học tập, tự rèn luyện nâng cao đạo đức cách mạng của từng cán bộ, đảng viên.

Bốn là, thực hiện nghiêm, đạt kết quả Quy định số 08-QĐi/TW, ngày 25-10-2018 của Ban Chấp hành Trung ương Bộ “về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban Bí thư, ủy viên Ban Chấp hành Trung ương”, nhất là người đứng đầu các cấp, cán bộ có chức vụ càng cao càng phải gương mẫu.

Năm là, kết hợp giữa giữ vững kỷ luật, kỷ cương của Đảng và đề cao vai trò của pháp luật của Nhà nước vởi việc giáo dục, bồi dưỡng nhân cách, đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên; thực hiện có hiệu quả việc giám sát của các cơ quan dân cử và Quyết định số 124-QĐ/TW, ngày 02-02-2018 của Bộ Chính trị “về giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên”./.