Có thể nói, thời gian qua các cơ quan truyền thông đại chúng nói chung, các tạp chí khoa học nói riêng đã tích cực thông tin, tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Song, thực tiễn đang đặt ra những khó khăn, thách thức đòi hỏi công tác thông tin, tuyên truyền trên các tạp chí khoa học phải không ngừng được đổi mới về cả nội dung và hình thức.
1. Thực trạng công tác thông tin, tuyên truyền trên các tạp chí khoa học
Hiện nay, hệ thống các tạp chí ở Việt Nam rất phong phú về số lượng, đa dạng về hình thức và được phân bố trên hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội. Ở Việt Nam hiện có 663 tạp chí, được phân chia thành nhiều loại tạp chí (tạp chí khoa học chuyên ngành, tạp chí chỉ dẫn - giải trí, tạp chí thông báo...). Hầu hết các bộ, ngành đều có tạp chí khoa học, bởi theo quy định, mỗi bộ, ngành căn cứ vào tình hình thực tế có thể xuất bản tạp chí phục vụ cho các hoạt động nghiên cứu chuyên ngành.
Với số lượng tạp chí phong phú như vậy, nếu tất cả đều bảo đảm được yêu cầu về nội dung và hình thức thì sẽ đáp ứng tốt nhu cầu thông tin, thảo luận, trao đổi của công chúng, nhất là việc thông tin, tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Hội thảo "Tiếp tục nâng cao chất lượng Tạp chí theo tiêu chuẩn quốc tế", do Tạp chí Tổ chức nhà nước tổ chức dưới sự chủ trì của lãnh đạo Bộ Nội vụ và sự tham gia của nhiều chuyên gia, nhà khoa học, quản lý đến chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng Tạp chí, đáp ứng yêu cầu được giao.
Thời gian qua, công tác thông tin, tuyên truyền trên các tạp chí khoa học đã thể hiện được vai trò là mũi nhọn xung kích, là vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng trong việc cung cấp và định hướng thông tin trước những diễn biến phức tạp, khó lường của tình hình trong nước và quốc tế; góp phần quan trọng tạo sự thống nhất trong Đảng, đồng thuận trong xã hội, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.
Các tạp chí khoa học đã bám sát chủ trương, quan điểm, đường lối của Đảng, cơ chế, chính sách, pháp luật của Nhà nước trên mọi lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng, khoa học - kỹ thuật, đối ngoại…; tổ chức thông tin, tuyên truyền có hiệu quả nhiệm vụ xây dựng và phát triển đất nước. Các tạp chí khoa học bước đầu phát huy được lợi thế về tính chuyên ngành, chuyên sâu, tính chính thống; làm tốt vai trò nghiên cứu, phát triển lý luận, cụ thể hóa các quan điểm của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước trong hoạt động thực tiễn; tổng kết thực tiễn, phân tích hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
Thông qua hoạt động thực tiễn, nghiên cứu lý luận, nghiên cứu khoa học, các tạp chí khoa học đã chứng minh tính đúng đắn của các chủ trương, quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ta về kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, khoa học - kỹ thuật, đối ngoại…; phát hiện những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn để đề xuất, kiến nghị giải pháp giúp cho cơ quan chức năng, các cấp có thẩm quyền có thêm căn cứ để kịp thời điều chỉnh, bổ sung chủ trương, chính sách cho phù hợp.
Trong bối cảnh Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với thế giới, nhiều vấn đề mới, phức tạp đã xuất hiện cần được nghiên cứu, trao đổi và phản biện một cách khoa học. Từ những vấn đề lý luận chung và quan điểm của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII (năm 2016) và các nghị quyết của Trung ương, các tạp chí khoa học đã đi sâu phân tích, làm rõ những cơ sở lý luận và thực tiễn, giúp nhận thức rõ hơn các quan điểm cơ bản, những điểm mới của các văn kiện, mục tiêu, giải pháp, định hướng trong nghị quyết của Đảng. Có thể nói, các tạp chí khoa học không những đã góp phần tích cực đưa nghị quyết của Đảng và pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống, mà còn góp phần quan trọng đưa cuộc sống vào nghị quyết, vào pháp luật...
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, công tác thông tin, tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước trên các tạp chí khoa học vẫn còn một số hạn chế sau:
Một là, nội dung tuyên truyền còn nghèo nàn, thiếu sức hấp dẫn, chưa đáp ứng nhu cầu thông tin của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân; nội dung thông tin khoa học lý luận chưa sâu, việc kiến giải và tổng kết một số vấn đề lý luận - thực tiễn mới, phức tạp còn chưa kịp thời, chưa sắc bén...; phương thức tuyên truyền còn lạc hậu, thiếu tính thuyết phục, hiệu quả chưa cao, chưa tương xứng với yêu cầu của sự nghiệp đổi mới xây dựng đất nước và hội nhập quốc tế.
Hai là, nhiều bài viết được đăng tải chưa vận dụng được các nguyên lý lý luận và phương pháp phân tích khoa học để giải quyết vấn đề thực tiễn, đặc biệt là trên phương diện quan điểm, phương pháp luận và định hướng nhận thức, trong đó có liên hệ, sử dụng có chọn lọc những kinh nghiệm thực tiễn (cả thành công và thất bại), gợi mở cách thức tiếp cận vấn đề do sự vận động của đời sống hiện thực và thực tiễn đời sống chính trị, kinh tế - xã hội ở cơ sở cung cấp.
Ba là, năng lực nắm bắt, phân tích, tổng hợp, dự báo tình hình chưa cao; tính tổng kết và dự báo cho tương lai chưa có tầm nhìn dài hạn; khả năng phát hiện, tham mưu, xử lý, giải quyết các vấn đề trong thực tiễn chưa thực sự kịp thời, chưa đủ sức thuyết phục; công tác đấu tranh chống âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” vẫn bị động, chưa đạt hiệu quả như mong muốn…
Trước những vận hội và thách thức mới, những thành tựu to lớn sau gần 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới đất nước đã và đang tiếp tục tạo thế và lực mới để chúng ta thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Cùng với những thời cơ, thuận lợi chúng ta cũng đứng trước không ít khó khăn, thử thách. Các thế lực thù địch tăng cường thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình” bằng âm mưu, thủ đoạn ngày càng tinh vi, thâm độc. Họ tập trung chống phá trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng; xuyên tạc chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; lợi dụng những vấn đề dân tộc, tôn giáo, dân chủ, nhân quyền và những hạn chế, yếu kém của một bộ phận cán bộ, đảng viên nhằm phá hoại sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, hạ thấp những thành tựu to lớn của đất nước trong công cuộc đổi mới; thúc đẩy quá trình “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và âm mưu “phi chính trị hóa” lực lượng vũ trang…
Thực tiễn đó đòi hỏi các tạp chí khoa học phải nỗ lực tìm kiếm các giải pháp phát huy ưu điểm và khắc phục hạn chế, trong đó giải pháp mấu chốt là phải đổi mới, nâng cao chất lượng thông tin, tuyên truyền của các tạp chí - đó là yêu cầu quan trọng nhất để nâng cao chất lượng hoạt động của tạp chí; để có thể thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, tôn chỉ, mục đích của mỗi tạp chí mà vẫn phát triển trong điều kiện hiện nay; cũng như để các tạp chí phát triển ngang tầm với tính chất và yêu cầu đặt ra trong bối cảnh mới, góp phần định hướng dư luận, giữ vững ổn định chính trị, củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước và thắng lợi của sự nghiệp đổi mới đất nước.
2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thông tin, tuyên truyền trên các tạp chí khoa học
Để tiếp tục khẳng định và nâng cao vị thế của mình cũng như chất lượng thông tin, tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới, các tạp chí khoa học cần tập trung thực hiện tốt một số vấn đề cơ bản sau:
Thứ nhất, đổi mới, nâng cao chất lượng công tác lãnh đạo, quản lý.
Đây là giải pháp có vai trò hết sức quan trọng và ý nghĩa đối với mỗi tạp chí khoa học. Bởi vì, công tác lãnh đạo, quản lý có vai trò quyết định đến định hướng, nội dung,... tuyên truyền của các tạp chí khoa học. Theo đó, mỗi tạp chí khoa học cần tập hợp được đội ngũ những người làm công tác biên tập, hội đồng biên tập có năng lực, nhiệt tình, làm việc trên cơ sở các nguyên tắc, tiêu chí và chuẩn mực của một tạp chí khoa học.
Thành viên hội đồng biên tập cần có sự tham gia của các học giả trong nước và ngoài nước, cũng như những nhà nghiên cứu có kinh nghiệm làm việc ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Ngoài ra, cần có các cơ chế khuyến khích các nhà khoa học có uy tín tham gia viết bài và thu hút được các học giả nước ngoài tham gia biên tập và bình duyệt. Hàng tuần, hàng tháng, ban biên tập của các tạp chí khoa học cần đề ra những định hướng tuyên truyền cho biên tập viên, phóng viên các ban chuyên môn thực hiện theo lĩnh vực được phân công phụ trách. Đây là một việc hết sức cần thiết để biên tập viên, phóng viên chủ động đặt bài bảo đảm nhanh, đúng, đầy đủ, chính xác theo đúng định hướng tuyên truyền.
Với vị trí của mình, người lãnh đạo được tiếp xúc với nhiều nguồn thông tin, thông tin khái quát hơn, có độ tin cậy cao hơn. Do đó, định hướng thông tin của lãnh đạo có vai trò quan trọng giúp phóng viên, biên tập viên nắm được thông tin, định hướng đặt bài, biên tập bài cho phù hợp, đúng yêu cầu. Đồng thời, giúp biên tập viên, phóng viên đặt và biên tập bài theo đúng tôn chỉ, mục đích của từng tạp chí làm nên bản sắc riêng, điểm nhấn riêng, tạo sự tin cậy đối với bạn đọc.
Thứ hai, đổi mới nội dung, cách thức triển khai công tác thông tin, tuyên truyền.
Các tạp chí khoa học cần phân nhóm đối tượng để có nội dung (thông điệp), hình thức, kênh tuyên truyền phù hợp với yêu cầu và điều kiện của nhóm. Cụ thể, có thể phân nhóm theo các tiêu thức: theo lợi ích (được hưởng lợi, không được hưởng lợi và bị thiệt thòi); theo vị thế xã hội (nhóm cán bộ và người dân); theo vùng hay địa lý (nhóm nông thôn và thành thị)... Phương thức thông tin, tuyên truyền cần ngắn gọn, dễ nhớ, dễ vận dụng, phù hợp với từng đối tượng, từng vùng miền trong cả nước. Đối với mỗi vấn đề thông tin, tuyên truyền, cổ động cần có lộ trình, quy trình, mục đích, dưới các hình thức khác nhau để việc tuyên truyền được thực hiện một cách tự nhiên, không hình thức, không gượng ép, chú ý đến yếu tố kỹ thuật, nâng cao hiệu quả. Kết hợp đa dạng, nhiều hình thức, nhiều kỹ năng và áp dụng các tiến bộ khoa học - công nghệ hiện đại để nâng cao hiệu quả công tác thông tin, tuyên truyền trong tình hình mới.
Trong công tác thông tin, tuyên truyền, không nên dựa vào hay đưa ra những thông tin, những vấn đề phiến diện, một chiều, tuyệt đối hóa và công thức hóa. Phiến diện hoặc tuyệt đối hóa sẽ dẫn tới không đảm bảo tính khoa học của công tác thông tin, tuyên truyền và tính phong phú của thực tiễn, làm cho công tác thông tin, tuyên truyền chậm trễ, sai lệch trong việc chỉ đạo và tổ chức hoạt động thực tiễn. Do vậy, cần chuyển hướng mạnh mẽ từ thông tin một chiều, định hướng từ trên xuống tới chú trọng thông tin hai chiều. Tăng cường đối thoại, lắng nghe thông tin thực tiễn từ cơ sở. Thường xuyên nắm bắt dư luận xã hội để có những giải pháp phát huy mặt tích cực; kịp thời chấn chỉnh những biểu hiện tiêu cực... Mặt khác, cần nghiên cứu để các tạp chí khoa học tách ra khỏi hệ thống tuyên truyền của báo chí và có cơ chế quản lý thích hợp để bảo đảm tính khách quan trong học thuật. Điều này không có nghĩa là khoa học thoát ly khỏi chính trị, mà ngược lại, chính là nhằm bảo đảm phát huy tốt hơn vai trò của khoa học đối với đời sống chính trị - xã hội.
Thứ ba, xây dựng kế hoạch tuyên truyền và định kỳ kiểm tra kế hoạch tuyên truyền.
Trên cơ sở những quy chế, quy định của mỗi tạp chí khoa học để xây dựng kế hoạch biên tập, xuất bản tạp chí hàng năm, hàng tháng... nội dung cần bao quát những việc gì cần làm ngay, những việc gì có tính giai đoạn “dài hơi” định hướng. Kế hoạch phải cụ thể,có tính khả thi, không gò ép và có tính mở đảm bảo cấp dưới có thể hiểu và thực hiện được. Quá trình triển khai cần ngắn gọn, rõ ràng, đầy đủ và khi gặp những tình huống bất ngờ cần được thảo luận dân chủ để tạo sự thống nhất cao hoặc có hướng xử lý kịp thời.
Cần triển khai có hiệu quả kế hoạch đã đề ra, trong đó tập trung vào một số nội dung sau: 1) Người lãnh đạo, quản lý căn cứ vào năng lực, tinh thần làm việc, điều kiện làm việc của phóng viên, biên tập viên và từng bộ phận nghiệp vụ để phân công công tác. Việc phân công, tổ chức công việc là một yếu tố quan trọng để có bài viết tốt, có chất lượng. Khi đã có bài viết, việc tổ chức biên tập, chỉ đạo đăng, bố trí vào các chuyên trang, chuyên mục cũng rất quan trọng trong việc nâng cao chất lượng tạp chí; 2) Người đứng đầu tạp chí phải phân công chuyên sâu cho mỗi phòng, ban; mỗi biên tập viên, phóng viên ở từng lĩnh vực, chuyên trang, chuyên mục. Biên tập viên, phóng viên có thể biên tập, viết về nhiều vấn đề, nhưng phải chuyên sâu về một lĩnh vực. Có chuyên sâu mới biên tập có chất lượng từng bài và mới phát hiện nhanh vấn đề mình theo dõi; 3) Thường xuyên kiểm tra việc thực hiện kế hoạch của biên tập viên, phóng viên thông qua các hoạt động chuyên môn, qua chỉ tiêu biên tập bài hoặc qua lãnh đạo các cấp để kiểm tra; trên cơ sở kết quả kiểm tra tiến hành điều chỉnh bổ sung kế hoạch, kịp thời giải quyết những hạn chế, thiếu sót của cấp dưới.
Thứ tư, bồi dưỡng, đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
Trước hết, mỗi tạp chí khoa học cần xác định tiêu chuẩn để đào tạo, bồi dưỡng từng chức danh lãnh đạo ban biên tập; lãnh đạo các ban, phòng và biên tập viên, phóng viên, kỹ thuật viên. Ngoài tiêu chuẩn chung về lý lịch và bằng cấp chuyên môn, cần đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng hoạt động nghề nghiệp. Thực tế, có nhiều biên tập viên, phóng viên có kiến thức chuyên ngành nhưng chưa được đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ làm việc trong các tạp chí nên khả năng biên tập, tác nghiệp còn hạn chế; ngược lại có một số biên tập viên, phóng viên dù học báo chí nhưng không am hiểu kiến thức chuyên ngành làm ảnh hưởng đến chất lượng biên tập bài. Vì vậy, trong quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng phải sắp xếp và đào tạo lại theo yêu cầu chuyên môn, nghiệp vụ của từng vị trí việc làm.
Đối với phóng viên, biên tập viên, trước hết cần được học tập, quán triệt tôn chỉ mục đích của tạp chí; quan điểm, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước cùng những định hướng của mỗi tạp chí trong từng thời kỳ. Cần làm tốt khâu này để có những bài viết mang tính dẫn dắt dư luận xã hội theo đúng chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đây là yêu cầu hết sức quan trọng, bởi đối với một tạp chí khoa học yếu tố chính trị phải được đặt lên hàng đầu và bảo đảm tính khoa học, tính lý luận, tính thực tiễn trong từng bài viết. Mỗi phóng viên, biên tập viên phải có kiến thức sâu rộng, đặc biệt là lĩnh vực chính trị - xã hội, có năng lực chuyên môn, có kiến thức về nhiều lĩnh vực và biết vận dụng vào hoạt động chuyên môn. Do vậy, mỗi phóng viên, biên tập viên phải không ngừng học tập và thường xuyên cập nhật những kiến thức cơ bản và nâng cao.
Để có nghiệp vụ vững vàng, đội ngũ phóng viên, biên tập viên phải thường xuyên học hỏi, cập nhật cách kỹ năng, cách làm báo hiện đại; phải là người sử dụng ngôn ngữ thuần thục, phong phú nhằm tránh những sai sót trong xử lý biên tập bài; luôn có tinh thần say mê nghề nghiệp, rèn luyện đạo đức trong sáng trong thực hiện nhiệm vụ. Bên cạnh đó, cần thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn nâng cao nghiệp vụ cho biên tập viên, phóng viên về lĩnh vực báo chí, xuất bản. Kinh nghiệm, bí quyết, kỹ năng nghề nghiệp của đội ngũ chuyên gia, phóng viên, biên tập viên lâu năm của các tạp chí có uy tín sẽ cung cấp cho người đọc cái nhìn vừa sâu sắc, vừa đa chiều về các vấn đề thời sự, chính trị. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin như hiện nay là điều kiện hết sức thuận lợi để mỗi phóng viên, biên tập viên tự học tập nâng cao trình độ chuyên môn và mở rộng, làm sâu sắc thêm sự hiểu biết về các vấn đề chính trị, kinh tế, xã hội của bản thân phục vụ cho quá trình xây dựng, biên tập, chỉnh sửa, duyệt bài…
Thứ năm, nâng cao trình độ chính trị, phẩm chất đạo đức của người làm tạp chí khoa học.
Người làm tạp chí khoa học không chỉ có trình độ về chuyên môn mà đòi hỏi phải có trình độ về chính trị. Vì vậy, cần trang bị lý luận về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, thấm nhuần hệ tư tưởng của giai cấp công nhân để những người làm tạp chí khoa học có được bản lĩnh chính trị vững vàng, xác định được con đường đúng đắn, tránh chệch hướng cũng như nâng cao sự nhạy bén chính trị, giúp cho việc đánh giá, phân tích sâu sắc trên cơ sở chủ trương, quan điểm của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước trước mỗi sự kiện đã, đang và sẽ diễn ra.Đặc biệt, đội ngũ biên tập viên, phóng viên phải có phẩm chất chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, luôn gắn bó, hết lòng phục vụ Nhân dân; hành nghề trung thực, khách quan, tôn trọng sự thật; sống lành mạnh, trong sáng, không lợi dụng nghề nghiệp để vụ lợi và làm trái pháp luật; gương mẫu chấp hành pháp luật, làm tròn nghĩa vụ công dân, làm tốt trách nhiệm xã hội; bảo vệ bí mật quốc gia, giữ bí mật cho người cung cấp thông tin; tôn trọng, đoàn kết, hợp tác giúp đỡ đồng nghiệp trong hoạt động nghề nghiệp; thường xuyên học tập, nâng cao trình độ chính trị, văn hóa, nghiệp vụ, khiêm tốn, cầu tiến bộ; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời tiếp thu có chọn lọc các tinh hoa văn hóa tiến bộ trên thế giới.
Thứ sáu, luôn trung thành với Đảng, với Nhân dân.
Lòng trung thành hướng mọi hoạt động của người làm tạp chí khoa học tới việc đảm bảo lợi ích của Đảng, của Nhân dân, của chế độ xã hội chủ nghĩa; giúp mỗi người làm tạp chí lựa chọn phạm vi hoạt động, phương thức hành nghề, đối tượng phản ánh, tuyên truyền; xác lập phong cách, lập trường, quan điểm, tích lũy vốn sống. Lòng trung thành giúp chúng ta không ngừng học tập, rèn luyện, nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ, trau dồi đạo đức nghề nghiệp để làm việc một cách tốt nhất, hiệu quả nhất vì dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Người làm tạp chí khoa học càng phải nâng cao tinh thần trách nhiệm trước Đảng và trước quần chúng; hết lòng, hết sức phục vụ Nhân dân; kính trọng Nhân dân; tôn trọng quyền làm chủ của Nhân dân; nắm vững quan điểm của Đảng, nói và làm đúng đường lối, giáo dục và phát động quần chúng thực hiện mọi chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Báo chí là công cụ lãnh đạo của Đảng, ngoài lợi ích của Nhân dân, người làm tạp chí khoa học không có lợi ích nào khác. Người làm tạp chí khoa học phải có lối sống lành mạnh, trong sáng, không được lợi dụng nghề nghiệp để vụ lợi và làm trái pháp luật. Vấn đề này liên quan đến đạo đức, lối sống và khả năng rèn luyện, tu dưỡng của người làm tạp chí khoa học. Đạo đức, lối sống của người làm tạp chí khoa học là “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”; mỗi phóng viên, biên tập viên phải thường xuyên tự kiểm điểm, tự phê bình. Đồng thời, phải đổi mới cách nghĩ, cách làm việc; phải kiên quyết chống tham nhũng, tiêu cực từ trong cơ quan đến ngoài xã hội. Làm việc gì cũng phải công khai, nhất là về việc chọn lựa các bài viết phải có tâm trong sáng, vô tư, khách quan khi quyết định sử dụng bài, không để tình cảm cá nhân xen vào công việc, không chạy theo lợi ích tầm thường mà đăng những bài viết kém chất lượng.
Thứ bảy, đổi mới công tác tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Đây là giải pháp quan trọng, quyết định đến nội dung tuyên truyền, bản sắc của mỗi tạp chí khoa học, do đó cần có nội dung sâu sắc mang thương hiệu riêng.
Về nội dung: tuyên truyền sâu rộng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; không ngừng đổi mới nhằm làm tốt chức năng và nhiệm vụ là các cơ quan tạp chí khoa học. Tuyên truyền sự lãnh đạo của Đảng trên các lĩnh vực, tập trung vào chủ trương, đường lối của Đảng trên các lĩnh vực công tác chính trị tư tưởng, tổ chức cán bộ, công tác kiểm tra, giám sát...; chính sách, pháp luật của Nhà nước trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội thông qua các chuyên trang, chuyên mục làm cho mọi đối tượng hiểu và thực hiện có hiệu quả đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước. Các chuyên trang, chuyên mục trên tạp chí khoa học cần có trọng tâm, trọng điểm, luôn quán triệt, thể hiện tính Đảng và cần có bản sắc riêng.
Về hình thức sử dụng ngôn ngữ: ngôn ngữ là phương tiện hữu hiệu thể hiện một ý tưởng, một quan điểm,... do đó, để sử dụng một cách thuần thục, làm cho tạp chí khoa học không chỉ cung cấp thông tin mà còn là một hình mẫu về sử dụng, giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt, cần phải: 1) Sử dụng những từ dễ hiểu, dễ đọc, không gây hiểu lầm, không rắc rối, khó hiểu bạn đọc; viết ngắn gọn, nêu bật nội dung chính, tránh làm mất thời gian đọc; không dùng nhiều mệnh đề trong một câu; thực hiện nghiêm túc quy định tạm thời về việc sử dụng thống nhất cách viết hoa và viết tiếng nước ngoài trong tòa soạn...; 2) Đẩy mạnh hiện đại hóa cơ sở vật chất, công nghệ và bố trí sử dụng nguồn nhân lực, bảo đảm an ninh mạng. Đây là giải pháp quan trọng trong quá trình chuyển tải thông tin, là công cụ để bạn đọc tiếp cận thông tin một cách nhanh nhất, góp phần làm nên thành công của mỗi tạp chí khoa học; 3) Đầu tư cơ sở vật chất và công nghệ. Phát triển tạp chí điện tử là xu hướng của thời đại ngày nay, trước sự bùng nổ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, cùng với những nỗ lực của phóng viên, biên tập viên tạo nên bước phát triển vượt bậc với vị thế ngày càng được nâng cao trong lĩnh vực báo chí; 4) Đẩy mạnh đầu tư công nghệ thông tin góp phần tạo ra các sản phẩm về tạp chí điện tử ngày càng tích hợp thêm nhiều “tiện ích” mới, với những cách thức thể hiện khác nhau là những yêu cầu cấp thiết. Với ưu thế và sự trợ giúp của công nghệ thông tin có vị trí ngày càng quan trọng, là chìa khóa quyết định những ưu thế vượt trội của mỗi tạp chí khoa học điện tử.
PGS.TS Vũ Văn Phúc
Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương
nguyên Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản
