Song Khê là một xã nằm ở phía Tây Nam thành phố Bắc Giang, cách trung tâm 3 km. Trên địa bàn xã có 2 trục đường quốc lộ chạy qua là 1A và 17 thuận tiện cho giao thông và phát triển. Tại đây cũng có “Khu công nghiệp Song Khê - Nội Hoàng”, Trung tâm kho bãi Logictics Quốc tế thành phố Bắc Giang. Kênh Liêm Xuyên bắt nguồn từ sông Thương là nguồn cấp nước chính cho lao động và sản xuất trong xã. Ngày 27 tháng 09 năm 2010, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Nghị quyết số 36/NQ-CP về việc mở rộng địa giới hành chính thành phố Bắc Giang. Theo đó, Song Khê sáp nhập và trở thành một đơn vị hành chính trực thuộc thành phố Bắc Giang.
QUÁ TRÌNH PHẤN ĐẤU ĐẠT CHUẨN XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI
Song Khê là xã nông nghiệp mới sáp nhập về thành phố Bắc Giang nên có xuất phát điểm thấp hơn so với các đơn vị khác. Cơ sở vật chất, thiết chế văn hóa, hạ tầng kỹ thuật nông thôn còn nghèo nàn và thiếu. Nội dung thực hiện xây dựng nông thôn mới lại rất rộng. Để thực hiện được mục tiêu này đòi hỏi phải đầu tư nhân lực, thời gian, nhất là nguồn kinh phí rất lớn trong khi thu ngân sách của xã thấp, đời sống nhân dân còn khó khăn.
Nhà văn hóa xã Song Khê
Với quyết tâm cao, Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, UBND xã đã tập trung chỉ đạo và tổ chức thực hiện kế hoạch xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2015 – 2016. Không chỉ phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng cá nhân và tập thể, Ban quản lý chương trình nông thôn mới của xã còn thường xuyên chú trọng phát động các phong trào thi đua gắn với các cuộc vận động: “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư gắn với xây dựng nông thôn mới”, “Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Song Khê chung tay xây dựng nông thôn mới”, “Phong trào 3 sạch”... trong toàn thể cán bộ, đảng viên và nhân dân. Trong quá trình thực hiện, Đảng ủy, UBND, Ban quản lý chương trình nông thôn mới của xã đã nêu cao tinh thần chủ động, sáng tạo, vận dụng phù hợp với điều kiện, đặc điểm của địa phương, thực hiện công khai, minh bạch không rập khuôn, máy móc trong huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực, từ đó tạo sự đồng thuận cao.
Trong thời gian tập trung cao độ thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, xã Song Khê đã dành gần 44 tỷ đồng đầu tư thực hiện 15 công trình như: Trụ sở UBND xã, nhà văn hóa, trường học, trạm y tế, sân thể thao, điện chiếu sáng, đường giao thông nông thôn, kênh mương nội đồng... Trong đó, nguồn hỗ trợ của Nhà nước 33 tỷ đồng, còn lại do ngân sách xã và nhân dân đóng góp. Bên cạnh đó, nhân dân còn xây dựng, nâng cấp, chỉnh trang nhà ở, cổng ngõ, ủng hộ 1,2 nghìn m2 đất, 500 ngày công xây dựng các công trình phúc lợi, điển hình như nhân dân thôn Song Khê 1 và Song Khê 2.
Với quyết tâm cao của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong toàn xã Song Khê đã được công nhận đạt chuẩn xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2015 – 2016. Việc thực hiện thành công chương trình xây dựng nông thôn mới đã giúp diện mạo xã Song Khê thay đổi toàn diện, người dân phấn khởi, tin tưởng vào sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng và chính quyền.
NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA TRONG GIAI ĐOẠN MỚI
Ngày 5-6-2018, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 691/QĐ-TTg về việc ban hành tiêu chí xã nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2018-2020. Theo Quyết định, xã được công nhận nông thôn mới kiểu mẫu phải là xã đã đạt chuẩn nông thôn mới được nâng cao theo quy định và đáp ứng bốn tiêu chí: Sản xuất - Thu nhập- Hộ nghèo, Giáo dục - Y tế - Văn hóa, Môi trường và An ninh trật tự - Hành chính công.
Căn cứ vào Quyết định và các tiêu chí cụ thể, Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, UBND cũng xác định rõ, việc hoàn thành chương trình xây dựng nông thôn mới (theo 5 nhóm, 19 tiêu chí, 49 chỉ tiêu) mới dừng lại ở bình diện chung trong phạm vi xã mà chưa đi vào chi tiết, cụ thể đến cụm dân cư, hộ gia đình, nên thực kiện xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu là đi vào chiều sâu chất lượng để nông thôn mới bền vững hơn, hiệu quả hơn. Đây là quá trình liên tục, lâu dài, có điểm khởi đầu nhưng chưa xác định điểm kết thúc. Việc đạt chuẩn nông thôn mới chỉ như “cột mốc khởi hành” cho cả chặng đường tiếp theo.
Tiếp thu tinh thần và quan điểm chỉ đạo xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu của trung ương và của tỉnh là coi trọng nâng cao chất lượng đời sống vật chất và giá trị hưởng thụ tinh thần của người dân. Khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu phải có thu nhập bình quân đầu người, trình độ dân trí, cơ sở hạ tầng, an ninh trật tự, môi trường, văn hóa - xã hội… cao hơn so với khu dân cư đạt chuẩn nông thôn mới. Song Khê đã xác định xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu cần được chú ý đều về chất lượng dịch vụ xã hội như: Y tế, giáo dục, an ninh trật tự hay văn hóa, riêng về phát triển nông nghiệp thì quan tâm theo hướng nông nghiệp sinh thái, môi trường.
Với sự chỉ đạo tích cực của Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, UBND năm 2018 Song Khê đã đạt được những thành tích đáng khích lệ:
Lãnh đạo xây dựng Đảng, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội
Tiếp tục đổi mới nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ cơ sở, duy trì có hiệu quả nội dung sinh hoạt chuyên đề theo quy định. Chỉ đạo và tổ chức thực hiện kiểm điểm nghiêm túc theo tinh thần Nghi quyết Trung ương 4 (khóa XII) của Đảng về tăng cường xây dựng chỉnh đốn Đảng. Thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, gắn với việc kiểm điểm "tự phê bình" và "phê bình" hàng tháng, hàng quý. Cuối năm Đảng bộ đạt Đảng bộ “Trong sạch vững mạnh”, có 100% số chi bộ trực thuộc đạt “Hoàn thành tốt nhiệm vụ”, trong đó có 2/8 chi bộ đạt “Trong sạch vững mạnh”.
Đảng ủy và chính quyền cũng chỉ đạo tăng cường phối hợp giữa các đoàn thể chính trị - xã hội với UBND xã, với các thôn thực hiện tốt công tác dân vận, giải quyết có hiệu quả nhiệm vụ chính trị của địa phương. Thực hiện chính sách an sinh xã hội, phong trào đền ơn đáp nghĩa, hỗ trợ hộ nghèo sửa chữa nhà ở, phát triển kinh tế hộ gia đình v.v... Khối Dân vận, MTTQ, các đoàn thể chính trị xã hội phối hợp với Công an xã tuyên truyền giữ gìn an ninh trật tự, an toàn giao thông trên địa bàn.
Văn hoá, giáo dục
Năm 2018, xã có 4/4 làng đạt tiêu chuẩn làng văn hóa cấp thành phố trong đó đã đề nghị 1 làng đạt tiêu chuẩn làng văn hóa cấp tỉnh 3 năm liên tục. Số hộ đạt gia đình văn hóa là: 1.540/1.623 đạt tỉ lệ 94,88%, 5/5 cơ quan đạt danh hiệu cơ quan văn hóa. Đã lập hồ sơ đề nghị xếp hạng cho 1di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia và 1 di tích cấp tỉnh, tổ chức dựng biển chỉ dẫn đến các điểm di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh trên địa bàn xã.
Trường mầm non Song Khê huy động trẻ đến lớp đạt 120% so với kế hoạch. Trường đạt danh hiệu "Tập thể lao động xuất sắc" được Bộ Giáo dục và Đào tạo tặng bằng khen. Trường Tiểu học Nguyễn Khắc Nhu và Trường THCS Nguyễn Khắc Nhu đều đạt danh hiệu: "Tập thể lao động tiên tiến”.
Môi trường sinh thái
Cán bộ xã thường xuyên phối hợp với Tổ công tác kiểm tra môi trường của thành phố, kiểm tra việc chấp hành bảo vệ môi trường của một số công ty, doanh nghiệp đóng trên địa bàn. Chủ động phát động chiến dịch cao điểm về vệ sinh môi trường như “Tháng hành động vì môi trường”, hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới 05 tháng 06. Cụ thể là tổ chức ra quân ngày 03/6/2018 để giải tỏa các điểm tồn lưu rác thải và thu gom 2 tấn rác thải, phế thải trên 1.5 km đoạn đường gom gần ga rác thôn Song Khê 1, Song Khê 2 và Chùa Trẻ thôn Yên Khê. Các Hội chính trị xã hội như Hội Cựu chiến binh, Hội Nông dân tập thể, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội phụ nữ đã vận động hội viên, đoàn viên tham gia dọn vệ sinh, tẩy xóa băng biển quảng cáo rác, làm sạch môi trường trên các tuyến đường tự quản. Phối hợp tổ chức trồng hoa trên các tuyền đường liên thôn và tổ chức ký kết chương trình phối hợp hoạt động nâng cao chất lượng các phong trào thanh niên, phụ nữ, cựu chiến binh giai đoạn 2018-2022.
Để đạt được kết quả trên, Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, UBND xã đã chủ động đề ra các chủ trương, phương hướng chỉ đạo, tận dụng các nguồn lực đầu tư cơ sở hạ tầng, triển khai các dự án phát triển kinh tế- xã hội. Đồng thời, khẳng định vai trò chủ thể của người dân, tôn trọng và có định hướng rõ ràng cho người dân tham gia xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.
MỤC TIÊU VÀ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Trên phạm vi cả nước nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu đang ở giai đoạn đầu cho nên trong khi triển khai nhiều địa phương vẫn còn lúng túng, nhất là vướng mắc về cơ chế, chính sách. Hiện nay, mới chỉ có hỗ trợ cho các xã đang triển khai và phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới mà chưa có chính sách hỗ trợ cho các xã xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu. Vì vậy, một số địa phương có nguồn lực mạnh cũng chỉ vận dụng linh hoạt nguồn vốn để hỗ trợ phần nào cho các xã triển khai xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu. Còn đối với những địa phương nguồn lực eo hẹp cũng chỉ tập trung hỗ trợ cho những xã đang phấn đấu đạt chuẩn.
Trong tình hình chung đó, Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, UBND xã Song Khê qua thực tế đã xác định, muốn đạt được kết quả trong xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu thì vấn đề quan trọng nhất để giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện chương trình chính là phải phát huy vai trò chủ thể của người dân, thực hiện quy chế dân chủ cơ sở, đảm bảo cho người dân tham gia từ khâu lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, giám sát theo phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra và dân hưởng thụ”.
Vì thế, nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới được xác định là tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ cấp cơ sở và nhân dân nắm vững mục tiêu, phương pháp xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, nhằm phát huy vai trò chủ đạo của nhân dân trong thực hiện chương trình tại địa phương. Qua thực tiễn xây dựng nông thôn mới cho thấy nếu “dừng lại là rớt chuẩn”, do đó việc xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu là xu thế đi lên tất yếu của Song Khê. Bên cạnh đó, cũng phải tiếp tục thực hiện và hoàn thiện, nâng cao các chỉ tiêu, tiêu chí để từng bước thực hiện đạt mục tiêu nông thôn mới kiểu mẫu.
Sau một thời gian thực hiện, đến nay dáng dấp thôn kiểu mẫu đã bắt đầu được hình thành. Chất lượng cuộc sống của người dân được cải thiện, giá trị truyền thống ở mỗi làng quê được giữ gìn và phát triển theo hướng văn minh hiện đại, môi trường nông thôn có bước chuyển biến rõ nét. Cũng qua thực tế, ý thức của người dân về vệ sinh, bảo vệ môi trường đã được nâng lên.
Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, UBND cũng xác định rõ vai trò của người đứng đầu có ý nghĩa rất quan trọng, nhất là cán bộ cấp cơ sở. Thực tiễn cho thấy ở địa phương nào người đứng đầu tâm huyết, quan tâm, trách nhiệm, gương mẫu, có phương pháp, cách làm chủ động, công khai, dân chủ thì ở đó tạo được niềm tin, huy động được sự tham gia của người dân và đạt được kết quả cao. Chính vì thế hàng tháng Đảng ủy xã đã chỉ đạo, phân công 100% các đồng chí đảng ủy viên về dự sinh hoạt các chi bộ trực thuộc, sinh hoạt các tổ chức đoàn thể, kịp thời nắm bắt những tâm tư nguyện vọng của nhân dân để báo cáo với Thường trực Đảng ủy xem xét giải quyết, chỉ đạo chính quyền giải quyết có hiệu quả, không để xảy ra vụ việc phức tạp.
Trong quá trình thực hiện cũng cần đánh giá kết quả để có những kinh nghiệm xây dựng khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu, hộ mẫu. Chú trọng các nội dung liên quan trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của người dân, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của cộng đồng, xây dựng mối quan hệ tình làng, nghĩa xóm, bảo đảm an ninh - trật tự ở nông thôn. Cán bộ thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu phải thường xuyên chú ý đến vai trò chính là của cộng đồng dân cư, phải để cộng đồng dân cư tự bàn bạc, thống nhất lựa chọn lĩnh vực phù hợp để phấn đấu trở thành kiểu mẫu.
TS. NGUYỄN VĂN CĂN
Ủy viên Hội đồng Biên tập Tạp chí Việt Nam Hội nhập
