Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và truyền thông thì internet, mạng xã hội ngày càng trở thành nhu cầu thiết yếu trong cuộc sống. Một số mạng xã hội đang được sử dụng phổ biến ở Việt Nam hiện nay là: facebook, youtube, instagram, website, blog, zalo,…Mạng xã hội không còn là phương tiện giải trí đơn thuần mà đã và đang trở thành môi trường, công cụ để làm việc, học tập, tạo nguồn thu nhập của không ít người. Bên cạnh đó, mạng xã hội cũng là nơi, là công cụ để các thế lực thù địch tăng cường các hoạt động chống phá Đảng và Nhà nước, phá hoại nền tảng tư tưởng của Đảng. Do đó, làm thế nào để phân biệt rõ đâu là âm mưu, thủ đoạn chống phá của thế lực thù địch (thù) và đâu là ý kiến quần chúng nhân dân, tình cảm yêu nước (bạn), để tìm ra những cách thức, biện pháp đấu tranh phù hợp và hiệu quả trong “bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới” là vấn đề quan trọng.
Có thể hiểu, nhận diện “bạn” - “thù” trong cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên mạng xã hội ở nước ta hiện nay là việc nhận thức rõ, hiểu rõ về đặc điểm, bản chất, nhu cầu, nguyện vọng, tư tưởng, hành động, mục tiêu, phương thức hoạt động của “bạn” và “thù” trên mạng xã hội. Đồng thời, nắm rõ sự đan xen, đấu tranh, thống nhất và chuyển hóa trong mối quan hệ giữa “bạn” - “thù” nhằm đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên mạng xã hội một cách hiệu quả, góp phần bảo vệ Đảng, Nhà nước, bảo vệ nhân dân và chế độ XHCN. Hiện nay, trong cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên mạng xã hội, với một “thế giới ảo”, với sự “giả mạo”, “ẩn danh”, “thật giả lẫn lộn”, thì việc phân biệt rõ “bạn” - “thù” không phải là vấn đề đơn giản.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng chỉ rõ: 1. “Bạn” được hiểu là: “Đối với người, ai làm gì lợi ích cho nhân dân, cho Tổ quốc ta đều là bạn”, và “Đối với mình, những tư tưởng và hành động có lợi ích cho Tổ quốc, cho đồng bào là bạn”(1); 2. “Thù” được hiểu là: đối với người, thì “bất kỳ ai làm điều gì có hại cho nhân dân và Tổ quốc ta tức là kẻ thù”, và đối với mình, thì “những tư tưởng và hành động có hại cho Tổ quốc và đồng bào là kẻ thù”(2).
Như vậy, “chẳng những ở ngoài, mà chính ở trong mình ta cũng có bạn và thù”(3). Nghĩa là, trong cuộc đấu tranh này sẽ có những người thực sự là “bạn”, có những kẻ chắc chắn là “thù”, nhưng cũng sẽ có những người chưa phải “thù” nhưng cũng không hẳn là “bạn”, hay có những người không còn là “bạn” nhưng chưa chắc đã là “thù”. Và, trong chính bản thân mỗi người cũng “có thể” hoặc “có lúc nào đó” hoang mang, dao động, có nhận thức và hành động chưa đúng đắn. Tức là có “thù” trong tư tưởng và hành động. Vì vậy, cần thiết phải nhận diện, phân định rõ “bạn” - “thù”, đồng thời, “phải ra sức tăng cường bạn ở trong và ở ngoài, kiên quyết chống lại kẻ thù ở ngoài và ở trong mình ta”(4) là một nhiệm vụ khó khăn và phức tạp. Trong cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng hiện nay, nhận diện “bạn” - “thù” cần tập trung ở một số nội dung cơ bản sau:
Một là, đối với những kẻ được coi là “thù” - còn gọi là các thế lực thù địch, phản động.
Các thế lực thù địch, phản động là những đối tượng có sự đối lập về hệ tư tưởng và thù địch về chính trị, có tư tưởng thù hận, cái nhìn cực đoan, phiến diện về đất nước và chế độ chính trị của chúng ta. Các thế lực thù địch bao gồm cả những người có ý thức hệ đối lập với chủ nghĩa xã hội (CNXH) ở các nước tư bản.
Đặc biệt, phần đa trong lực lượng thù địch, phản động hiện nay là những người gốc Việt sống lưu vong ở nước ngoài; và một bộ phận sinh sống trong nước thì cũng ẩn náu và hoạt động một cách “bí mật”, núp bóng dưới danh nghĩa trí thức (luật sư, bác sĩ, nghệ sĩ…) hay doanh nhân. Một số khác là những người từng là cán bộ, trí thức có trình độ, có chức vụ trong bộ máy Đảng, Nhà nước nhưng do nhận thức sai lệch, trở nên “bất mãn chế độ”, hoặc bị mua chuộc, lôi kéo, bị xuống cấp về đạo đức, thoái hóa, biến chất dẫn tới “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, bị “tha hóa” về ý thức chính trị, lập trường tư tưởng, đạo đức cách mạng và trở thành những kẻ “phản bội” lại Đảng, đất nước và nhân dân... Với nhóm đối tượng này, việc nhận diện chúng trên mạng xã hội không khó, nhưng để đấu tranh, xử lý thì không dễ và khó triệt để.
Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, của truyền thông và mạng xã hội, các thủ đoạn của thế lực thù địch cũng ngày càng tinh vi, xảo quyệt và khó nhận dạng. Chúng lợi dụng ưu thế của truyền thông và mạng xã hội để thành lập những nhóm, hộiphản động công khai để đăng bài, đưa tin sai sự thật, kích động, chia rẽ; lập những trang website, fanpage, blogmạo danh các cơ quan Đảng, Nhà nước, mạo danh các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, người nổi tiếng,… để đăng tin sai sự thật, xấu - độc, hoặc lồng ghép những tin sai sự thật vào những thông tin chính thức để đánh lừa dư luận; đồng thời, chúng cũng lập nhiều trang cá nhân chỉ sử dụng để bình luận, chia sẻ những thông tin xấu - độc, kích động chia rẽ, bôi nhọ, xuyên tạc…để chống phá Nhà nước, bôi nhọ, xuyên tạc nền tảng tư tưởng của Đảng, hướng tới mưu đồ xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng, làm sụp đổ chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, làm phương hại đến lợi ích của dân tộc và nhân dân ta.
Đặc biệt, trong những dịp có sự kiện quan trọng của đất nước, các thế lực thù địch càng ráo riết tăng cường các thủ đoạn đấu tranh chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng. Gần đây, để phá hoại Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026, các thế lực thù địch, phản động trong và ngoài nước đã ráo riết thiết lập các trang mạng, blog để đăng tải bài viết, video xuyên tạc, kích động, kêu gọi biểu tình phá rối bầu cử đại biểu Quốc hội, nhằm làm suy giảm lòng tin của nhân dân và kêu gọi người dân không đi bầu, chống phá cuộc bầu cử…
| Theo Bộ Công an, từ ngày 15-4 đến 21-5-2021, “lực lượng an ninh nội địa đã phá rã 3 nhóm phản động, truy tìm, triệu tập và vô hiệu hóa nhiều đối tượng, thu giữ hàng trăm đầu tài liệu phản động. Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao đấu tranh vô hiệu hóa hơn 200 mục tiêu trên không gian mạng, gỡ bỏ 658 video clip có nội dung xuyên tạc về cuộc bầu cử”(5)… | Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định, “Muốn làm cách mạng thắng lợi thì phải phân biệt rõ ai là bạn, ai là thù, phải thực hiện thêm bầu bạn, bớt kẻ thù”. Không nắm rõ, hiểu rõ về kẻ thù, “Không phân biệt rõ bạn và thù”(10) là một “sai lầm nghiêm trọng”. Bởi vậy, nhận diện “bạn” - “thù” trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng nói chung, và trên mạng xã hội nói riêng có ý nghĩa to lớn |
Tính chung, “lực lượng an ninh mạng đã tấn công, vô hiệu hóa 1.191 mục tiêu trên không gian mạng, thường trực giám sát 300 trang mạng, 100 hội nhóm lớn, 65 kênh youtube có hoạt động chống phá, ngăn chặn 3.666 trang mạng có nội dung xấu, độc có máy chủ ở nước ngoài”(6).
Để đấu tranh với nhóm đối tượng này, chúng ta phải có những biện pháp xử lý mạnh mẽ, dứt khoát, “kiên quyết chống lại kẻ thù ở ngoài”(7). Siết chặt quản lý hoạt động của các mạng xã hội theo pháp luật Việt Nam; phổ biến rộng rãi Luật An ninh mạng trên các phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội. Chú trọng xây dựng, hoàn thiện pháp luật phù hợp với sự biến đổi nhanh chóng của internet và mạng xã hội… Đặc biệt, cần tăng cường hơn nữa đội ngũ an ninh mạng, nhất là đối phó với tội phạm công nghệ cao để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, bóc gỡ, đấu tranh với các thủ đoạn chống phá, các thông tin xấu - độc… làm “trong sạch” không gian mạng, nhất là mạng xã hội.
Hai là, đối với “bạn” - những người tích cực đấu tranh vì lợi ích của nhân dân, của đất nước.
Có thể nói, từ sau khi Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22-10-2018 của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới được ban hành, công tác “bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng” trên mạng xã hội đã được triển khai sâu rộng với những cách thức, bước đi cụ thể và rõ nét hơn. Lực lượng này không chỉ là những người thuộc lực lượng vũ trang, lực lượng an ninh mạng, những người có chức trách mà chính là toàn thể người dân Việt Nam yêu nước... Để đấu tranh với những thủ đoạn xảo quyệt của các thế lực thù địch, phản động trên mạng xã hội, rất nhiều nhóm, hội, tài khoản, trang mạngcủa các cơ quan Đảng, Nhà nước, Chính phủ được lập ra để đưa những thông tin chính thức, được kiểm chứng, đáng tin cậy; nhiều nhóm, hội, fanpageyêu nước, chống phản động cũng ra đời; hàng triệu các tài khoản cá nhân đã tham gia bình luận, chia sẻ để đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, xuyên tạc, thù địch, bảo vệ lợi ích của nhân dân, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng…
Đặc biệt, với quan điểm đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới trên mạng xã hội hiện nay kết hợp giữa xây và chống, không phải chỉ đấu tranh chống lại các luận điệu sai trái, thù địch, mà tăng cường tuyên truyền, quảng bá đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước, những thành tựu đã đạt được, mà lực lượng “bạn” này đã góp phần làm cho mọi người dân Việt Nam cũng như thế giới thấy được những thành quả đạt được của đất nước trong công cuộc đổi mới, thấy được vị thế của Việt Nam hôm nay so với thế giới; thấy được tính nhân văn, ưu việt của chế độ; góp phần lan tỏa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc…
Chính nhờ đó, lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, khát vọng phát triển đất nước, niềm tin vào Đảng, vào Nhà nước và chế độ của người dân Việt Nam được khơi dậy mạnh mẽ, nhất là ở các thời điểm đất nước gặp khó khăn như các đợt bão lụt và đại dịch Covid-19.
Để tiếp tục lan tỏa sâu rộng, phát huy hơn nữa kết quả đã đạt được, lực lượng “bạn” này cần liên tục được tăng cường thông tin, tuyên truyền của mình cho phù hợp với đối tượng. Bên cạnh những bài viết về các vấn đề thời sự “nóng bỏng”, đấu tranh, bảo vệ… mang tính phản biện, phân tích sâu sắc, thấu đáo, cần tăng cường những bài viết tuyên truyền một cách ngắn gọn, súc tích; những bài viết, thông tin tích cực; những thông điệp ngắn gọn, hình ảnh sinh động… để thu hút sự chú ý của công chúng, “cư dân mạng”.
Tuy nhiên, trong lực lượng “bạn” này, vẫn còn có người, có lúc, có chỗ có những cách thức, nhận thức và ứng xử trên mạng xã hội chưa thật sự phù hợp, đúng đắn và cẩn trọng. Một trang mạng uy tín, chính thức chỉ cần một lần đăng tải vội một thông tin chưa được kiểm chứng cũng sẽ làm suy giảm lòng tin của “cư dân mạng”, làm lan tỏa thông tin chưa chính xác ra cộng đồng. Một vài trang fanpage, blog nhóm, hội yêu nước, chống phản động có uy tín, có hàng nghìn người theo dõi, ủng hộ chỉ cần đăng tải một vài thông tin thiếu căn cứ, phiến diện, quan điểm cá nhân chưa đúng đắn thì sẽ làm cho người theo dõi nghi ngờ và đặt dấu hỏi về độ chân thực hay giả mạo của trang đó, thậm chí còn bị tẩy chay.
Bên cạnh đó, cũng có người thể hiện thái độ và hành động yêu nước, chống phản động một cách cực đoan, thái quá lại gây tác dụng ngược, trở thành quân bài cho thế lực phản động “lợi dụng” để chống phá. Không ít trường hợp do nhận thức chưa đúng đã vô tình chia sẻ, làm lan truyền những thông tin chưa được kiểm chứng, thậm chí làm lan truyền tin giả, xấu - độc…
Ba là, đối với những người không phải “thù” nhưng cũng không hẳn là “bạn”
Những người thuộc nhóm này cũng chiếm tỷ lệ không ít trong cư dân mạng xã hội. Đây là những người tham gia mạng xã hội có lập trường không rõ ràng, chưa có nhận thức đúng đắn và niềm tin vào Đảng, vào chế độ XHCN, dễ hoang mang, dao động. Do đó, khi được tiếp cận với các thông tin trái chiều trên mạng xã hội, đặc biệt là những thông tin tiêu cực, xấu - độc, tin giả họ rất dễ bị tin theo và vô tình trở thành lực lượng tiếp tay cho các thế lực thù địch, phản động.
Một bộ phận khác, là những người ít quan tâm đến thời cuộc, có thái độ thờ ơ với tình hình chính trị, kinh tế và các sự kiện của đất nước, chỉ quan tâm lợi ích của bản thân. Khi bắt gặp những thông tin có tính “giật gân”, “hot” chưa được kiểm chứng những người này chia sẻ, bình luận để “câu like”, “tăng view”, tăng tương tác trên các trang, nhóm của mình vì mục đích bán hàng online hoặc quảng cáo sản phẩm…
Một số người là công dân tốt, thậm chí là người có chức vụ trong cơ quan Đảng, Nhà nước, nhưng sau khi gặp “sự cố”, hay bất bình vì một sự việc nào đó bị tiêm nhiễm tư tưởng sai trái lại trở nên bất mãn, “hằn học”, tiêu cực. Những người này đăng tải những bài viết, những bình luận phiến diện để đả kích, bày tỏ thái độ phản đối trước các vấn đề xã hội bức xúc qua con mắt cực đoan, phiến diện và quan điểm cá nhân. Cho nên, các ý kiến thường chưa mang tính khách quan, chưa phản ánh đúng đắn, đầy đủ bản chất của vấn đề, vô hình chung lại trở thành “quân bài” mà các thế lực phản động lợi dụng, lan truyền để chống phá chế độ, và nền tảng tư tưởng của Đảng. Bởi vậy, với nhóm đối tượng này, phải linh hoạt, mềm dẻo, để đánh giá, xử lý các sai phạm của họ. Phải giúp cho họ hiểu, nhận thức đúng đắn vấn đề, định hướng cho họ con đường đúng đắn. Tránh việc “quy chụp”, mặc định coi những người phê phán tiêu cực của xã hội là những người “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” hay “phản động”. Điều này rất quan trọng, bởi phải luôn thực hiện phương châm “thêm bạn, bớt thù”, “phải ra sức tăng cường bạn ở trong và ở ngoài”(8) - như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy.
Có thể nói, việc nhận diện rõ đâu là “bạn”, đâu là “thù” là một nhiệm vụ rất quan trọng trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định, “Muốn làm cách mạng thắng lợi thì phải phân biệt rõ ai là bạn, ai là thù, phải thực hiện thêm bầu bạn, bớt kẻ thù”(9). Không nắm rõ, hiểu rõ về kẻ thù, “Không phân biệt rõ bạn và thù”(10) là một “sai lầm nghiêm trọng”(11). Bởi vậy, nhận diện “bạn” - “thù” trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng nói chung, và trên mạng xã hội nói riêng có ý nghĩa to lớn:
- Nắm rõ, hiểu rõ về “thù” để có những biện pháp phù hợp để đấu tranh, chiến thắng, hoặc thuyết phục họ thành những người “bạn” của ta;
- Hiểu rõ về “bạn” chính là để phát huy thế mạnh và khắc phục điểm yếu của chính mình, để tránh cái “thù” nó len lỏi trong mỗi người, là để chiến thắng chính bản thân mình, nâng cao ý thức tự rèn luyện, tự học hỏi, tự phê bình ở mỗi con người;
- Hiểu rõ “bạn” - “thù” là để xử lý “đúng người”, “đúng tội”, đấu tranh đúng đối tượng, tránh “áp đặt”, “quy chụp”, cực đoan làm đánh mất “bạn”;
- Hiểu rõ “bạn” - “thù” là để “thêm bạn, bớt thù”, vận động, thuyết phục, lôi cuốn những người từ “chưa tin”, “chưa yêu” trở thành những người yêu nước, có niềm tin vào chính quyền, vào Đảng, vào chế độ…
Như vậy, trong một “thế giới ảo” trên mạng xã hội với đầy rẫy sự “giả mạo”, “ẩn danh”, “thật - giả lẫn lộn”, đôi khi rất khó để phân định rạch ròi “bạn” và “thù”. Do đó, mỗi người, mỗi tổ chức trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng đều cần phải luôn tỉnh táo, sáng suốt, đề cao tinh thần cảnh giác trước mọi luận điệu và mọi hình thức xuyên tạc, chống phá khó lường của các thế lực thù địch; luôn đề cao lợi ích của nhân dân, của Đảng và Tổ quốc lên trên hết; thường xuyên nâng cao ý thức trách nhiệm của mình trong bảo vệ Đảng, Tổ quốc và nhân dân; không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, trình độ công nghệ thông tin, am hiểu luật pháp, nhất là Luật An ninh mạng… nhằm đấu tranh có hiệu quả với những luận điệu, âm mưu, thủ đoạn ngày càng tinh vi của các thế lực thù địch trên mạng xã hội. Đặc biệt, cần tránh việc đưa quan điểm và cảm xúc cá nhân vào xử lý, giải quyết những công việc chung; tránh sự “tùy tiện”, “quy chụp”, “gặp đâu nói đó”… Có như vậy, mới có thể nhận diện rõ “bạn” - “thù” và cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng mới đạt kết quả.
_________________
(1), (2), (3), (4), (7), (8) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.9, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.264.
(5), (6) Báo Công an nhân dân điện tử, Trung tướng Tô Ân Xô: Nhiều tổ chức khủng bố tiến hành chiến dịch chống phá bầu cử, https://cand.com.vn/thoi-su/Trung-tuong-To-An-Xo-Nhieu-to-chuc-khung-bo-tien-hanh-chien-dich-chong-pha-bau-cu-i606360/ đăng ngày 21-5-2021.
(9) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.13, Sđd, tr.453.
(10), (11) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.7, Sđd, tr.395.
TS NGÔ THỊ NỤ
Viện Triết học,
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
