Trước thực trạng khai thác tài nguyên đất trái phép tại huyện Phú Bình, Thái Nguyên diễn ra công khai, gây thất thoát tài nguyên, ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn, gây bức xúc trong dư luận xã hội; chính quyền huyện Phú Bình đã tích cực vào cuộc xử lý, nhưng xem ra tình trạng này chưa có hồi kết khi một số địa phương trong huyện, chính quyền vẫn còn thờ ơ, chưa có các biện pháp xử lý mạnh tay, ngăn chặn tận gốc.
Một quả đồi lớn thuộc xã Tân Đức, Phú Bình, Thái Nguyên bị “đất tặc” khai thác trái phép gần hết.
Theo phản ánh của người dân và không phải tìm đâu xa, đi dọc các tuyến đường vào các thôn thuộc các xã như Điềm Thụy, Tân Kim, Tân Hòa, Tân Đức... thuộc huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên, không khó có thể bắt gặp những quả đồi xanh mướt bị bóc đất nham nhở, thậm trí có những quả đồi lớn bị bóc gần hết bởi nạn “đất tặc” diễn ra trong thời gian dài tại đây.
Cũng theo phản ánh của người dân và tìm hiểu của chúng tôi, trong những năm gần đây, nạn khai thác đất trái phép ở huyện Phú Bình diễn ra thường xuyên, công khai do nhu cầu sử dụng lượng đất rất lớn để san lấp mặt bằng cho các khu công nghiêp, khu tái định cư và nhiều dự án quan trọng khác tại huyện Phú Bình và các vùng lân cận thuộc thành phố Sông Công, Thái Nguyên và các vùng giáp ranh thuộc tỉnh Bắc Giang. Nhiều người dân huyện Phú Bình cũng tỏ ra bức xúc, đặt câu hỏi, không hiểu vì sao mà tình trạng khai thác đất trái phép lại có thể diễn ra công khai ở hầu hết các xã trong thời gian dài mà không bị ngăn chặn, xử lý kịp thời, để lại những hậu quả về nhiều mặt cho đời sống xã hội tại địa phương cho đến nay.
Điển hình như tại xã Xuân Phương, sau khi khai thác trái phép triệt để hàng nghìn m2 đất rừng sản xuất, các đối tượng còn cho công khai giao bán mặt bằng trên mạng xã hội. Lần theo dấu vết đó, qua xác minh, chúng tôi được biết tên chủ mảnh đất này là ông Đồng Văn Thắng thuộc xã Xuân Phương, huyện Phú Bình, Thái Nguyên.
Hàng nghìn khối đất trồng rừng tại xã Xuân Phương đã bị các đối tượng “đất tặc” khai thác mang đi bán trái phép, để lại mặt bằng rộng lớn và công khai rao bán trên mạng với giá hơn 500 triệu cho diện tích 6385m2.
Đặc biệt, thời gian qua, trước sự bức xúc của nhân dân và sự vào cuộc quyết liệt của báo chí lên án nạn “đất tặc” lộng hành tại đây, chính quyền huyện Phú Bình mới tăng cường các biện pháp kiểm tra, xử lý vi phạm. Tình trạng khai đất trái phép cũng vì thế mà tạm lắng xuống, nhiều trùm đất lậu nổi tiếng cũng đã ngừng hoạt động. Tuy nhiên ở một số nơi, “đất tặc” vẫn lén lút hoạt động, có một số vẫn hoạt động công khai. Điển hình tại khu vực xã Điềm Thụy, huyện Phú Bình người dân cho biết một trùm “đất tặc” tên Noi nổi tiếng về khai thác đất lậu, vẫn coi trời bằng vung, công khai hoạt động tại khu vực Điềm Thụy, bất chấp việc chính quyền đang tăng cường xử lý. Theo nguồn tin của nhân dân, khoảng 14h ngày 3 tháng 12 năm 2020, chúng tôi đã trực tiếp có mặt tại Xóm Trạng, xã Điềm Thụy, chứng kiến hàng loạt xe tải có trọng tải lớn, cơi nới thành thùng công khai chở đất từ phía sau khu công nghiệp APEC mang đi tiêu thụ tại các địa bàn lân cận. Người dân sống quanh đây cho biết tình trạng này diễn ra liên tục có ngày tới cả 100 lượt xe chở đất ra từ vị trí này, xe chở quá tải còn để rơi đất ra đường gây bụi mù mịt, ảnh hưởng nghiêm trọng tới cuộc sống người dân dọc 2 bên đường và những người đi đường.
Xe chở đất cơi nới thành thùng chạy công khai giữa “thanh thiên bạch nhật” lấy đất ra từ phía sau khu công nghiệp APEC (Ảnh chụp ngày 3/12/2020)
Lợi dụng san lấp khu tái định cư dự án khu công nghiệp APEC, “đất tặc” công khai múc đất đi bán (Ảnh chụp ngày 3/12/2020)
Để làm rõ sự việc, chúng tôi đã liên hệ với ông Dương Ngọc Thơm, Chủ tịch UBND xã Điềm Thụy, huyện Phú Bình, Thái Nguyên. Sau khi nắm bắt được nội dung phóng viên phản ánh, thay vì việc phải nhanh chóng chỉ đạo các cơ quan chuyên môn địa phương cho kiểm tra, giữ nguyên hiện trường để có biện pháp xử lý dứt điểm từ cơ sở, thì vị Chủ tịch này giải thích qua loa và kết luận với phóng viên rằng, họ chỉ san lấp tại chỗ và phải đi họp, sau đó tắt máy. Phải chăng, chính sự thờ ơ của vị lãnh đạo đứng đầu địa phương này cũng phần nào lý giải được câu hỏi của dư luận: Vì sao đến nay vẫn không xử lý dứt điểm được nạn “đất tặc” lộng hành, làm càn tại huyện Phú Bình, Thái Nguyên?
Một khu đất rộng ở gần UBND xã Điềm Thụy được người dân phản ánh là san lấp trái phép, phóng viên đã đặt lịch làm việc gần tháng nay vẫn chưa nhận được sự trả lời của UBND xã Điềm Thụy.
Có thể thấy vì lợi nhuận khai thác đất trái phép rất lớn, nên các đối tượng “đất tặc” công khai bất chấp tất cả, thậm trí rất manh động chống đối bằng nhiều cách, không chừa mọi thủ đoạn và cố tình vi phạm, sử dụng nhiều phương thức, thủ đoạn để đối phó không với những doanh nghiệp được nhà nước cấp phép khai thác mà còn với ngay cả nhân dân và các lực lượng chức năng, như tổ chức khai thác, đào bới vào ban đêm, tổ chức lực lượng bảo kê, cảnh giới, trinh sát… sử dụng các tuyến đường đi tắt qua các xóm, làng để vận chuyển đất ra khỏi địa bàn, nhằm qua mặt sự kiểm soát của cơ quan chức năng. Thậm trí về đêm các xe chở đất không cần che chắn, làm bụi, bẩn rơi vãi ra đường. Lúc nắng bụi mù mịt, lúc mưa lầy lội, đường làng, ngõ xóm nhiều nơi bị lún, gãy.
Một hộ dân đã treo biển cảnh báo cầu bị gẫy tuyến qua xã Lương Phú do đoạn đường này thường xuyên đất tặc chở đất quá tải qua đây. (Quy định tải trọng tối đa cho cầu này là 13 tấn)
Xe chở đất không che chắn để rơi vãi ra cả đống đất ở đường quốc lộ 37, nguy cơ gây mất ATGT cho người đi đường.
Rõ ràng việc đất tặc vẫn lộng hành, làm càn ở Phú Bình, Thái Nguyên đã và đang không chỉ tác động xấu đến cảnh quan ở nhiều nơi trong huyện, mà còn trực tiếp kéo theo nhiều nguy cơ, hệ lụy khác không những về an ninh trật tự mà còn cả vấn đề ô nhiễm môi trường sinh thái, sạt lở đất đai, hạ tầng giao thông thì bị hỏng nặng, nhà nước thì bị mất một nguồn thu lớn cho ngân sách từ việc thất thoát tài nguyên đất, người dân thì bất bình với “đất tặc” và chính quyền. Xem ra việc khai thác đất trái phép tại địa phương này đang diễn biến phức tạp và chưa có hồi kết nếu chính quyền địa phương còn thờ ơ, chưa có các biện pháp xử lý mạnh tay, ngăn chặn nạn “đất tặc” lộng hành, làm càn ngay từ cơ sở.
Những gì đang diễn ra tại Phú Bình những ngày này cũng chính là những thông tin thực tế mà PV, BTV Tòa soạn đang tìm hiểu để phục vụ cho đề tài nghiên cứu mà Tòa soạn đang thực hiện theo chỉ đạo của cơ quan chủ quản về chính sách, pháp luật và quản lý. Với trách nhiệm là cơ quan báo chí thông tin chuyên sâu về chính sách, pháp luật và quản lý, chúng tôi đã tiếp cận thực tế để phản ánh những thông tin khách quan, trung thực trong sự việc này.
Từ thực tế trên, đề nghị các cấp chính quyền tại huyện Phú Bình và tỉnh Thái Nguyên cùng các đơn vị liên quan có chủ trương chỉ đạo và biện pháp kịp thời, hành động quyết liệt để sớm chấm dứt tình trạng khai thác đất trái phép gây thất thoát tài nguyên, ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn, gây bức xúc trong dư luận xã hội.
Việt Hoan - Thái Bình
*Bài viết thông tin thực tiễn phục vụ đề tài nghiên cứu về chính sách, pháp luật và quản lý: Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi Luật Đất đai và Công tác quản lý, quy hoạch đất đai giai đoạn 2015-2025.
