Tôn chỉ, mục đích của báo chí từng được đặt ra nhiều lần và đã có rất nhiều ý kiến cho vấn đề này. Song, nó sẽ vẫn còn được tiếp tục tranh luận bởi nó luôn biến thiên theo thời gian và trình độ dân trí cũng như sự phát triển của khoa học kỹ thuật đối với công nghiệp truyền thông.
Ảnh minh họa
Nhìn từ góc độ lịch sử của báo chí Việt Nam, thời gian đầu, báo chí không chỉ mang tính thông tin mà qua đó, còn là chỗ dựa cho sự phát triển và hoàn thiện ngôn ngữ, chữ viết cũng như chuyển tải các tác phẩm văn học đến với công chúng.
Ngày đó, báo chí tập trung khá mạnh vào lĩnh vực văn học nghệ thuật. Nhiều tờ báo in thơ, truyện ngắn, phóng sự văn học và cả tiểu thuyết dài kỳ. Thế nhưng đến nay, trừ một số báo chuyên sâu về lĩnh vực này, hầu như các báo chí đăng tải văn chương vào dịp đặc biệt, ví như báo xuân chẳng hạn.
Thay vào đó, do là thời đại của khoa học, kỹ thuật nên báo chí hiện nay tập trung nhiều vào lĩnh vực khoa học, kỹ thuật và vì thế, vai trò của báo chí trong hệ thống truyền thông của Việt Nam trở nên rất quan trọng.
Đây chính là công cụ khuyến khích những phát minh, sáng kiến cũng như chuyển tải những thành tựu của khoa học kỹ thuật đến với cộng đồng.
Song, trong một xã hội hiện đại, khoa học kỹ thuật không thể tách biệt mà luôn luôn gắn liền với mọi lĩnh vực của đời sống xã hội như kinh tế, chính trị, văn hóa… và vì thế, không có một phương tiện thông tin đại chúng nào chỉ chuyên tâm vào một lĩnh vực duy nhất.
Giống như mâm cỗ, ngoài món ăn chủ đạo, món ăn chính, nó luôn có những “món phụ” để làm phong phú và đa dạng nguồn cung cấp năng lượng. Nó thậm chí còn tạo cảm giắc cho thị giác.
Vì vậy, đặt vấn đề để báo chí phát triển, đúng hướng trong hệ thống truyền thông luôn là việc làm không dễ. Nó đòi hỏi rất nhiều yếu tố như sự hiểu biết, niềm đam mê và cả nghệ thuật quản lý.
Trong khi sự phát triển của khoa học, kỹ thuật diễn ra hàng ngày, hàng giờ thì việc phản ánh và chuyển tải những thành tựu đó đến cộng đồng là điều cần thiết và nóng bỏng. Nó có tính quyết định trong sự phát triển của mỗi quốc gia.
Vậy giải pháp nào để quản lý hệ thống truyền thông đa dạng và phức tạp, đòi hỏi những hiểu biết sâu về nhiều lĩnh vực này? Tất nhiên, đó là quản lý qua tôn chỉ, mục đích của mỗi ấn phẩm.
Tôn chỉ, mục đích sẽ làm nên bản sắc của tờ báo. Đã qua rồi thời “bách hóa tổng hợp” với kiểu nhà hàng “cơm bún phở”, “cháo miến mì”. Khách hàng giờ đây đã ăn phở, họ chỉ vào quán phở mà phở gà là phở gà, phở bò là phở bò. Nhiều khi, họ kỹ tính đến mức cùng là phở bò nhưng có nhà hàng chỉ chuyên bò tái hoặc bò chín chứ không “tái chín”.
Tuy nhiên, để xây dựng được một thương hiệu độc đáo như thế không hề dễ. Nó đòi hỏi tầm hiểu biết sâu sắc và cả thời gian. Với đặc trưng phong phú và đa dạng báo chí hiện nay, việc có nhiều ấn phẩm là cần thiết. Về lâu dài, cần xây dựng những thương hiệu cho mỗi ấn phẩm để khi cần về lĩnh vực nào đó, người dân sẽ nghĩ ngay đến ấn phẩm này với sự tin tưởng cao độ.
Song, để có được điều này, cần có sự hiểu biết sâu rộng của đội ngũ từ phóng viên, biên tập đến lãnh đạo và cả thời gian. Làm được điều đó bạn đọc sẽ tự coi các ấn phẩm của báo chí như cuốn giáo khoa cho mỗi ngành nghề!
